واکنش بخش خصوصی به ارجاع بودجه به کمیسیون تلفیق؛

«جهان صنعت»- لایحه بودجه سال 97 یکی از پرحاشیه‌ترین بودجه‌های سال‌های گذشته قلمداد می‌شود‌‌. طی ماه‌های اخیر اگرچه اتفاقات زیادی در کشور به وقوع پیوست اما موضوعی که بیش از همه تحولات، مورد توجه مردم و کارشناسان قرار گرفت، لایحه بودجه سال 97 بود که در 19 آذرماه توسط رییس‌جمهور به رییس مجلس ارائه شد اما به دلیل نقاط ضعف قابل توجهی که داشت به سرعت به یکی از پرحاشیه‌ترین اخباری تبدیل شد که بندهای مختلف آن به صورت پررنگ در فضای مجازی دست به دست شد و در نهایت اعتراض بسیاری از گروه‌های جامعه را به خود اختصاص داد چراکه به گفته کارشناسان دولت بیشتر بار هزینه‌های خود را برای سال آینده به دوش مردم انداخته و برای کوچک‌سازی خود برنامه‌ای ندارد‌‌. از این‌رو فعالان اقتصادی و مردم از نمایندگان مجلس درخواست کردند هر طور شده اجازه ندهند لایحه بودجه 97 با چنین نواقصی تصویب شود‌‌. بر این اساس نمایندگان مجلس نیز با بیان اظهارنظرهای گوناگون اعلام کردند با چکش‌کاری بودجه، اجازه نمی‌دهند وضعیت معیشتی مردم سخت‌تر از شرایط فعلی شود‌‌. با این حال با وجود چکش‌کاری کمیسیون تلفیق مجلس، چند ایراد اساسی در لایحه بودجه سال ۹۷ باعث شد برای اولین‌بار کلیات لایحه بودجه با مخالفت اکثر نمایندگان مجلس رد شود‌‌. البته واقعیت این است که همیشه سند بودجه موافقان و مخالفان خاص خود را داشته اما این برای اولین بار بود که کلیات لایحه بودجه سال 1397 کل کشور با مخالفت 120 نفر از مجلسی‌ها مواجه شد تا بار دیگر برای بررسی مجدد به کمیسیون تلفیق بودجه ارجاع شود‌‌.
هشدار کارشناسان
این در حالی است که پیش از رد کلیات لایحه بودجه سال 97، کارشناسان و فعالان بخش خصوصی نیز مخالفت خود را با برخی از بندهای لایحه بودجه اعلام کرده و در مورد عواقب آن هشدار داده بودند‌‌. بر این اساس اتاق‌های ایران، اصناف و تعاون در نامه‌ای به رییس مجلس دیدگاه بخش‌خصوصی کشور را در مورد لایحه بودجه 1397 اعلام کردند و در بخشی از هشدارهای خود آوردند در لایحه بودجه ۹۷ بودجه شرکت‌های دولتی، بانک‌‌ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت حدود ۶۸درصد از بودجه کل کشور را تشکیل می‌‌دهند که با روح سیاست‌‌های اصل ۴۴ و خصوصی‌سازی مغایر است‌‌. همچنین برخی از روسای اتاق‌های بازرگانی کشور در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت»، نواقص گوناگون لایحه را به صورت مشروح اعلام کردند‌‌.
در همین رابطه محسن احتشام رییس‌ اتاق بازرگانی بیرجند اعلام کرد: لایحه بودجه سال 97 اگرچه علاوه بر نقاط ضعف، دارای نقاط مثبتی نیز هست اما جنبه‌های منفی آن به اندازه‌ای پررنگ است که در نهایت نمی‌تواند کشور را به اهدافی که در بخش تولید و اشتغال مد نظر قرار گرفته برساند‌‌. این در حالی است که انتظار می‌رفت لایحه بودجه سال 97 طوری چیده شود که به دنبال آن کارآفرینان و صنایع آسیب‌دیده که این روزها دچار گرفتاری هستند، با کمک‌های بلاعوض دولت انگیزه کار و تلاش پیدا کنند اما به دلیل اینکه از طرح هدفمندی یارانه‌ها پولی به تولید روانه نشد و همچنین طبق لایحه بودجه سال آینده هم قرار نیست هیچ گونه کمکی به بخش صنعت و تولید شود، در سال 97 با بحران‌های جدیدتری در حوزه اقتصاد و اشتغال روبه‌رو خواهیم شد‌.


شرایط ناگوارتر برای صنعت و تولید
همچنین محمدرضا جعفری رییس‌ اتاق بازرگانی اراک اظهار کرد: با توجه به وضعیت نابسامان تولید و صنعت در کشور، انتظار می‌رفت در ارائه لایحه بودجه سال 97 از سوی دولت تدابیری برای کمک به تولید اندیشیده شود تا با ایجاد رونق در این بخش بتوان بیکاری را که در حال حاضر یکی از ابرچالش‌های اقتصادی کشور قلمداد می‌شود رفع کرد اما نگاهی به بندهای مختلف لایحه بودجه نشان می‌دهد سال آینده شرایط ناگوارتری برای صنعت و تولید به وجود خواهد آمد چرا که قرار است فشار مالیاتی بر واحدهای تولیدی و افراد خوش‌حساب بیشتر شود‌‌. به گفته وی، نگاهی به لایحه بودجه 97 نشان می‌دهد با وجود فربه‌تر شدن دولت طی سال‌های اخیر، هیچ برنامه‌ای برای چابک‌سازی و کوچک‌سازی دولت وجود ندارد و دولت دوازدهم نیز با وجود تمام بدهی‌هایی که به دلیل کوچک نبودن به بار آورده است، قصد ندارد برای افزایش سهم بخش خصوصی در اقتصاد کشور کاری انجام دهد‌‌. جعفری همچنین گفت: بودجه پروژه‌های عمرانی که طی سال‌های گذشته نیز کاهش پیدا کرده بود، در این لایحه نیز با کاهش شدیدی روبه‌رو شده که این اقدام نیز شرایط رکود را بحرانی‌تر خواهد کرد‌.
علی‌اصغر جمعه‌ای رییس اتاق بازرگانی سمنان نیز به «جهان صنعت» گفت: رویکرد دولت در لایحه بودجه سال 97 اگرچه کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی است اما نکته قابل تامل در تنظیم بودجه سال آینده این است که دولت قصد دارد با افزایش فشارهای اقتصادی و انداختن بار این هزینه‌ها به دوش مردم، خودش را اداره کند‌‌. این در حالی است که مردم با اوضاع نابسامان اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند و به دلیل سیستم معیوب اقتصادی کشور ناچارند هر روز حتی کالاهای اساسی و مایحتاج روزانه خود را با قیمت‌های بالا و نامشخص تامین کنند‌‌. به گفته وی، انتقاد مهم دیگری که به لایحه بودجه 97 وارد است، بی‌توجهی به مبحث کوچک و چابک‌سازی دولت است‌‌. این در حالی است که دولت روحانی نتوانست در دولت یازدهم برای کوچک‌سازی اقدامی کند و حالا با نگاهی به متن لایحه بودجه سال آینده نیز می‌توان پیش‌بینی کرد که در دولت دوازدهم نیز در راستای کوچک‌سازی دولت و توجه به بخش خصوصی، اقدامی نخواهد شد‌.
به دنبال بودجه منطقی بودیم
همچنین عبدالله مهاجر رییس‌ اتاق بازرگانی مازندران با بیان اینکه از دولت انتظار می‌رفت بودجه‌ای منطقی و کارشناسی‌شده را به مجلس ارائه دهد، گفت: اما نگاهی به بندهای مختلف لایحه بودجه نشان می‌دهد بیشتر مسائل مطرح‌شده در آن منفی است و نمی‌تواند در راستای برون‌رفت از مشکلات اقتصادی کمکی کند‌‌. به گفته وی، در مورد بودجه‌های عمرانی که طبق لایحه بودجه 97 هم میزان آن کاهش یافته، منابع مالی برای این قسمت در نظر گرفته می‌شود اما در نهایت تنها 10 تا 12 درصد از آن محقق می‌شود چرا که هزینه‌های دولت بالاست‌‌. بنابراین این منابع مالی در نهایت از جیب مردم گرفته شده و به جیب کارمندان دولت ریخته می‌شود و سرانجام شاهد این هستیم که کار خاصی در حوزه رونق اقتصادی انجام نمی‌شود‌‌. مهاجر معتقد است این نواقص در حالی وجود دارد که ارز 3500 تومانی درنظر گرفته‌شده در بودجه نیز با ارز مرجع تفاوت زیادی دارد و علاوه بر ایجاد رانت برای عده‌ای خاص، نمی‌تواند منفعتی برای فعالان اقتصادی داشته باشد‌‌.
انتقادات مجلسی‌ها
علاوه بر انتقاداتی که از سوی فعالان بخش خصوصی اعلام شد، نمایندگان مجلس نیز به ذکر دلایل مهمی همچون عدم توجه به کاهش حجم دولت و متورم‌تر شدن آن، کاهش 17 درصدی بودجه‌های عمرانی، عدم افزایش قیمت حامل‌های انرژی، مغایرت بودجه 97با اسناد بالادستی به ویژه برنامه ششم توسعه، عدم توجه به حل مشکل صندوق‌هایی از جمله تامین اجتماعی و بازنشستگی، عدم توجه به صادرات غیرنفتی، وابستگی هزینه‌های جاری دولت به درآمدهای نفتی، افزایش برداشت از صندوق توسعه ملی، حجم مالیات 111 هزار میلیارد تومانی و کاهش 19هزار میلیارد تومان از یارانه نقدی و قطع یارانه بیش از ۳۰ میلیون نفر با کلیات لایحه بودجه 97 مخالفت کردند‌‌. بر این اساس قرار است بعد از سه روز فرصت بررسی مجدد لایحه و بازنگری در تصمیمات، امروز لایحه بودجه 97 دوباره در صحن علنی پارلمان بررسی شود‌‌.
بر همین اساس با توجه به اینکه بودجه ترکیبی از نقاط ضعف و قوت است و مخالفان و موافقان لایحه به دنبال دستیابی به بودجه‌ای کارآمد هستند، بنابراین بررسی روی این لایحه همچنان ادامه خواهد داشت که انتظار می‌رود نتایج مطلوبی را دربر داشته باشد که در نهایت به نفع مردم و فعالان اقتصادی باشد‌‌. در غیر این صورت وضعیت نابسامان بازار و اوضاع سخت معیشتی دوباره صدای مردم را درخواهد آورد‌‌.